Thông tư mới tác động đến NHTM 2023

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào

Taca
Ngành tài chính ngân hàng
Cập nhật: 12 Tháng Bảy, 2023

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào

Lãi suất cho vay của NHTM giảm mạnh từ việc điều chỉnh lãi suất điều hành

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào: Với việc NHNN liên tục giảm lãi suất điều hành 4 lần trong 4 tháng đầu năm 2023 đây, các NHTM cũng đều thực hiện các chính sách mạnh tay cắt giảm cho vay, hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn. Theo nhiều NHTM đã thực hiện giảm đồng loạt 0,5-1 điểm % lãi suất cho vay với các khoản vay hiện hữu và vay mới; hoặc giảm từ 1 điểm % trở lên với các khoản vay phục vụ tiêu dùng có TSĐB, bổ sung vốn lưu động, hoặc vay mới phục vụ hoạt động kinh doanh sản xuất. Tuy nhiên, việc lãi suất cho vay giảm sâu trong thời gian qua tiềm ẩn rủi ro khi nguồn vốn giá rẻ có thể chuyển sang phục vụ cho các dự án/mục đích dưới chuẩn, tạo nên rủi ro bong bóng tín dụng cho nền kinh tế. Trước tình hình đó, Bộ Tài chính đã ban hành TT06/2023.

Những điểm mới trong TT06/2023

TT06/2023 được ban hành với 3 nội dung chính

Bổ sung các mục đích vay vốn tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao không được cho vay,
Đốc thúc các NHTM tăng cường giám sát với các khoản vay phục vụ mục đích đầu tư kinh doanh chứng khoán; mua hoặc kinh doanh BĐS
Tạo hành lang pháp lý cho các khoản vay được duyệt thông qua phương tiện điện tử

Bổ sung quy định với các nhu cầu không được cho vay

TT06/23 đề xuất thêm một số quy định đối với các nhu cầu vốn không được cho vay, trong đó đáng chú ý bao gồm:

Đảo nợ: Bổ sung thêm các phương án phục vụ nhu cầu đời sống nhà ở, xây dựng, cải tạo nhà ở, chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở
Gửi tiền: Với quy định ngân hàng không được cấp tín dụng cho khách hàng vay để gửi tiết kiệm tại ngân hàng
Thanh toán tiền góp vốn, mua chuyển nhượng phần vốn góp tại các CTCP chưa niêm yết: Để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần góp vốn tại các công ty chưa niêm yết trên TTCK hoặc chưa đăng ký giao dịch tại sạn Upcom. Để thanh toán tiền góp vốn theo HĐ góp vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh với các dự án không đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định .
Thanh toán tiền góp vốn hoặc hợp đồng hợp tác đầu tư với các dự án đầu tư không đủ điều kiện đưa vào kinh doanh

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào

Phản ánh chính xác chất lượng tín dụng

Việc bổ sung thêm các quy định này sẽ giúp phản ánh chính xác chất lượng tín dụng, thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện niêm yết trên TTCK. Ngoài ra, vì các NHTM thường chỉ giám sát lợi tức cố định và mục đích giải ngân của các khoản vay chứ không kiếm soát được tình hình kinh doanh hay nguồn trả nợ của bên nhận vốn góp (đối với các khoản vay để góp vốn), việc cho vay với các khoản vay góp vốn sẽ dẫn đến rủi ro tiềm ẩn về tính hiệu quả của các khoản vay này, cũng như tiềm ẩn nguy cơ tăng nợ xấu trong tương lai.

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào – Tăng trưởng tín dụng đến 15.6 đang ở mức thấp nhất

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào – Tăng trưởng tín dụng đến 15.6 đang ở mức thấp nhất

Làm chậm lại tăng trưởng tín dụng trong ngắn hạn

Với việc quy định cho vay thắt chặt thêm, Thông tư sẽ có thể làm chậm lại tăng trưởng tín dụng trong ngắn hạn tuy nhiên dài hạn sẽ đảm bảo an toàn hơn cho toàn bộ nền kinh tế. Tính đến ngày 15/06/23 tăng trưởng tín dụng toàn ngành chỉ đạt 3,36% so với đầu năm – mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Cho năm 2023, kỳ vọng tăng trưởng tín dụng toàn ngành có thể đạt mức 10% – thấp hơn so với mục tiêu 14-15% của NHNN.

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào – Kỳ vọng tăng trưởng tín dụng 10%

Thông tư mới tác động đến NHTM như thế nào – Kỳ vọng tăng trưởng tín dụng 10%

Tăng cường giám sát với các khoản vay kinh doanh chứng khoán, BĐS

Bên cạnh bổ sung các điều kiện không được cho vay, NHNN cũng yêu cầu các NHTM tăng cường kiểm tra hoạt động cho vay với mục đích đảo nợ, hoặc phục vụ mục đích đầu tư kinh doanh chứng khoán, bất động sản. Bằng việc tăng cường các quy định đối với việc giải ngân cho vay, TT06 sẽ giúp hướng dòng vốn tín dụng đến phục vụ các dự án/mục đích lành mạnh, mang tính giá trị cao với nền kinh tế.

Xây dựng cơ sở hành lang pháp lý với các khoản vay phê duyệt điện tử

Nhận thấy nhu cầu ngày càng cao của thị trường với các khoản vay phê duyệt thông qua phương tiện điện tử, NHNN đã xây dựng cơ sở hành lang pháp lý cho hoạt động này (quy trình đánh giá rủi ro, lưu trữ hồ sơ, quy định dư nợ cho vay tối đa của một khách hàng tại một TCTD không quá 100 triệu đồng). Chúng tôi cho rằng đây là những tín hiệu tích cực cho việc phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng tại thị trường Việt Nam khi mà đến cuối 2022, dư nợ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính tiêu dùng đạt khoảng 220 nghìn tỷ đồng (+82% svck, chiếm 8,5% dư nợ cho vay tiêu dùng của toàn hệ thống.

BẢNG TÓM TẮT: THÔNG TƯ MỚI TÁC ĐỘNG ĐẾN NHTM

	TT39/2016	TT06/2023(sửa đổi TT39)	Đánh giá tác động
Bổ sung phương án sử dụng vốn trong hồ sơ cho vay với các khoản vay mua nhà ở	Áp dụng với các phương án, dự án thực hiện HĐKS (trừ nhu cầu phục vụ đời sống)	Bổ sung thêm các phương án phục vụ nhu cầu đời sống nhà ở, xây dựng, cải tạo nhà ở, chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở	Quy định mới thiết lập chặt chẽ hơn về mặt quy trình, hồ sơ với các khoản cho vay vì mục đích mua nhà ở so với thông tư cữ. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro ngân hàng nếu có biến động mạnh xảy ra tại thị trường BĐS, tuy nhiên cũng có tác động tiêu cực đến khả năng tăng trưởng tín dụng cho vay mua nhà ở.
	n/a	Để gửi tiền	Ngăn chặn tình trạng cho vay để chứng minh năng lực tài chính của khách hàng vay để đi du học, bảo lãnh, góp vốn thành lập doanh nghiệp, từ đó giúp cải thiện chất lượng doanh nghiệp
Nhu cầu vốn không được cho vay	n/a	Để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần góp vốn tại các công ty chưa niêm yết trên TTCK hoặc chưa đăng ký giao dịch tại sàn Upcom. Để thanh toán tiền góp vốn theo hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh với các dự án không đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định	Do các NHTM thường chỉ giám sát lợi tức cố định và mục đích giải ngân của các khoản vay mà không kiểm soát được đối với tình hình kinh doanh hay là nguồn nợ của bên nhận góp vốn(đối với các khoản vay để góp vốn), việc hạn chế cho vay đối với các khoản vay góp vốn sẽ loại bỏ rủi ro của các khoản vay này. Đồng thời, làm giảm nguy cơ tăng nợ xấu của NHTM trong tương lai. Ngoài ra, từ đây thông tư gián tiếp khuyến khích doanh nghiệp thực hiện niêm yết trên thị trường chứng khoán, công bố thông tin đầy đủ.
	n/a	Bù đắp tài chính cho các khoản vay (trừ khi đã được chi trả bằng chính vốn của khách hàng cho các dự án kinh doanh.	Hạn chế trường hợp cho vay để đảo nợ tại các tổ chức tín dụng, đặc biệt với các khoản vay phục vụ nhu cầu đời sống.
Bổ sung kiểm soát việc cho vay với một số mục đích cụ thể	n/a	Bổ sung thêm một số mục đích cụ thê rboa gồm: đầu tư, dự án đầu tư với hình thức đối tác công tư, phục vụ nhu cầu đời sống có giá trị lớn và qua các phương tiện điện tử	Với việc quy định cho vay thắt chặt thêm chúng tôi cho rằng thông tư 06 sẽ giúp hướng dòng vốn tín dụng đến phục vụ các dự án/mục đích lành mạnh, mang tính giá trị cao với nền kinh tế, nâng cao chất lượng tín dụng của ngân hàng. Tuy nhiên, đi kèm theo đó, thông tư cũng sẽ làm chậm tăng trưởng tín dụng toàn ngành trong thời gian ngắn hạn.

Xem thêm: Dịch vụ tư vấn niêm yết chứng khoán của chúng tôi để được tư vấn trong giai đoạn thắt chặt các quy định nhu cầu vốn vay. Dịch giúp hỗ trợ lên kế hoạch chiến lược và hiện thực hóa các công việc phải làm và nên làm giai đoạn trước, trong và sau khi niêm yết để đạt tối đa lợi ích của việc niêm yết, đồng thời hạn chế các rủi ro có thể xảy ra sau khi niêm yết.

Thông tư mới hạn chế đối với NHTM

Thứ nhất, thông tư mới tác động đến NHTM khi có quy định về ngân hàng không được cho vay giao dịch vàng miếng.

Quy định này không phải là vấn đề lớn khi các ngân hàng vốn đã hạn chế tối đa hoạt động này. Thực tế, khoản 4 Điều 8 Thông tư 39 từ 2016 đã quy định “mua vàng miếng” là một trong những nhu cầu vốn mà các tổ chức tín dụng không được cho vay. Quy định từ thời điểm đó được cho đã siết tín dụng cho các nhu cầu vốn không phù hợp và xuất phát từ hiện tượng các ngân hàng thương mại tham gia mua, bán, đồng thời được huy động và cho vay bằng vàng nhiều năm trước, để lại hậu quả khó lường, điển hình là vụ “nợ vàng” của ACB. Quy định bổ sung tại Thông tư 06 theo đó là nội dung “nâng cấp” của khoản 4 Điều 8 theo hướng chặt hơn nữa nhưng không ảnh hưởng đến thị trường.

Thứ hai, thông tư mới tác động đến NHTM khi quy định ngân hàng không được cấp tín dụng

cho khách hàng vay để tái cấp vốn cho khoản tín dụng (khoản vay/trái phiếu) hiện có tại chính ngân hàng của mình, Quy định này không phải là vấn đề quá lớn nhưng cần xác định “tái cấp vốn không phải lúc nào cũng tiêu cực. Điều này có thể gây ra nhiều chi phí quản lý cho ngân hàng và người đi vay”.

Theo các chuyên gia, các cơ quan quản lý nên tạo điều kiện cho các ngân hàng hỗ trợ khách hàng của họ (trong các nhóm nợ tốt).

Thứ ba, thông tư mới tác động đến NHTM khi quy định ngân hàng không được cấp tín dụng cho khách hàng vay để gửi tiết kiệm tại ngân hàng,

Đây là nội dung “quá cứng nhắc. Điều này ảnh hưởng đến một số dịch vụ do ngân hàng cung cấp (cụ thể, sử dụng khoản vay như một cách chứng minh năng lực tài chính) và có thể ảnh hưởng đến việc cho vay đối với các công ty chứng khoán.

Thực tế, thông tư mới tác động đến NHTM ngay khi đưa khoản 7 “để gửi tiền” vào Sửa đổi, bổ sung Điều 8 “Những nhu cầu vốn không được cho vay”. Trước đó, tại Thông tư 39, Điều này có 5 khoản nhu cầu vốn mà tổ chức tín dụng không được cho vay, hiện sửa đổi nâng thành 11 khoản. Có chuyên gia cho rằng quy định ngắn gọn ở khoản 7, Điều 8, Thông tư 06 cũng sẽ rất khó “quản” ở các trường hợp khách hàng có nhu cầu linh hoạt, phát sinh ngắn hạn.

Thứ tư, thông tư mới tác động đến NHTM khi không cho phép vay để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng công ty chưa niêm yết hoặc công ty chưa đăng ký trên UPCOM.

Đồng thời, thông tư mới tác động đến NHTM khi không cho phép sử dụng vốn vay ngân hàng để góp vốn theo hợp đồng góp vốn hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) để triển khai các dự án chưa đủ điều kiện pháp lý tại thời điểm phê duyệt cấp tín dụng.

Quy định sửa đổi bổ sung thứ tư sẽ ảnh hưởng nhiều nhất đến lĩnh vực Ngân hàng và bất động sản (BĐS).

“Hiện tại (ít nhất trong 12 tháng tới), các thông lệ trên thị trường BĐS như các công ty mẹ tận dụng sức mạnh tài chính của mình để vay và chuyển nhượng cho các công ty con để mua gom quỹ đất… Hoặc, do thiếu giấy tờ (do vướng mắc quy định), chủ đầu tư và người mua nhà vẫn sử dụng hình thức BCC cho giai đoạn đầu, nên theo quy định mới, ngân hàng sẽ không thể cấp tín dụng cho chủ đầu tư và người mua nhà…

Về lâu dài, các quy định này có thể phát huy tác dụng khi lĩnh vực BĐS hoàn thiện khung pháp lý và các nút thắt chính sách được tháo gỡ, nhưng trong ngắn hạn và trung hạn, các quy định này (nếu được áp dụng chặt chẽ và tức thời) sẽ gây ra thách thức cho lĩnh vực BĐS và cả các ngân hàng (do Bất động sản vẫn là động lực tăng trưởng tín dụng quan trọng cho NHTM)”.

Kết luận, quy định mới có cả các tác động tích cực và tiêu cực cho các NHTM và hoạt động vay vốn của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần nắm bắt kịp thời để đưa ra lời giải bài toán chi phí vốn hợp lý.

TACA consulting,