Phân tích tài chính doanh nghiệp để quản lý hiệu quả

Phân tích tài chính doanh nghiệp là việc làm rất quan trọng để nhà quản trị có thể đánh giá và đưa ra quyết định, chiến lược tài chính hiệu quả hơn khi nắm trong tay tổng quan tình hình tài chính, những giao dịch đã xảy ra trong kỳ kế toán. 

Tuy nhiên, khi đưa ra quyết định tài chính, hầu hết các nhà quản lý nghĩ rằng chỉ cần nhìn vào kế hoạch tài chính của công ty là đủ. Sự thật, để đánh giá chính xác, bạn cần thực hiện phân tích tài chính của công ty và có những góc nhìn phù hợp.

Phân tích tài chính doanh nghiệp là gì?

Phân tích tài chính doanh nghiệp là quá trình xác định điểm mạnh, điểm yếu, sức mạnh tài chính của một doanh nghiệp để quản trị tài chính hiệu quả. Thông qua việc thiết lập các mối quan hệ giữa những chỉ tiêu trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh cùng với báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

Việc phân tích giúp đánh giá hoạt động của doanh nghiệp đang ở giai đoạn nào, tăng trưởng hay suy giảm, sức khỏe tài chính hiện tại ra sao. Ngoài ra, phân tích tài chính dựa trên các chỉ số giúp dự báo tình hình tài chính trong tương lai.

>>> Xem thêm:

Quản trị tài chính doanh nghiệp

Tài chính doanh nghiệp dành cho CEO

Chiến lược tài chính của doanh nghiệp toàn diện

Ý nghĩa của việc phân tích tài chính doanh nghiệp

Hoạt động phân tích tài chính có vai trò cực kỳ quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp, cụ thể hơn là chủ sở hữu doanh nghiệp khi bản thân là nhà quản trị trực tiếp, quản lý và điều hành hoạt động kinh doanh nên cần nhiều thông tin phục vụ cho công việc. Thông qua phân tích báo cáo tài chính với những chỉ số quan trọng giúp tạo ra chu kỳ đánh giá hiệu quả tất cả hoạt động của doanh nghiệp. Đồng thời hỗ trợ thực hiện các nguyên tắc về quản lý tài chính, lợi nhuận và khả năng giải quyết rủi ro, thanh khoản,… Căn cứ vào những thông tin trong quá trình phân tích giúp nhà quản trị kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý, dự đoán tài chính trong công ty hiệu quả hơn.

Theo thống kê, hơn 40% CEO thành công nhất trên thế giới đều có kiến thức về tài chính. Hiểu rõ các chỉ số về tài chính đo lường được “sức khoẻ tài chính của doanh nghiệp”, giúp các nhà lãnh đạo ra những quyết định đúng đắn và mang tính chiến lược.

>>> Xem thêm: 12 chỉ số phân tích tài chính doanh nghiệp

Lưu ý khi phân tích các chỉ số tài chính của doanh nghiệp

Trước hết, bạn cần phải hiểu doanh nghiệp của bạn: Mục tiêu của công ty bạn là gì? Hay bạn nắm giữ hàng tồn kho nào? Trong một số trường hợp, giá trị hàng tồn kho bị mất giá nhanh chóng. Sau đó hãy chú ý tới việc:

– So sánh với kỳ đánh giá trước để xem xu hướng phát triển theo chiều ngang của doanh nghiệp.

– So sánh với đánh giá của các doanh nghiệp cùng ngành hoặc với trung bình của ngành để nhận định được điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp.Nên nhớ các tỷ lệ giống nhau không áp dụng cho mọi ngành. Ví dụ: các ngành dịch vụ không có nhiều hàng tồn kho như các công ty sản xuất theo sản phẩm, vì vậy các tỷ lệ vốn đã khác nhau.

– Khi tính toán và phân tích các chỉ số, chúng ta cần quan tâm xem con số đó thể hiện tính chất thời điểm hay thời kỳ để từ đó có thể nhận xét đúng nhất về tình hình của doanh nghiệp.

Cụ thể: Các chỉ số tài chính thuộc “Bảng Cân Đối Kế Toán” sẽ là các con số mang tính thời điểm; còn ở “Báo Cáo Kết Quả Kinh Doanh” sẽ mang tính thời kỳ.

>>> Xem thêm: 4 financial analysis skills all managers need- Havard business

Các yếu tố chính của Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp

Báo cáo kết quả kinh doanh

Báo cáo kết quả kinh doanh rất quan trọng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào, vì nó báo cáo hiệu quả tài chính theo thời gian và giúp dự đoán kết quả trong tương lai . 

Một báo cáo kết quả kinh doanh có thể bao gồm:

• Tỷ suất lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin): Tỷ suất lợi nhuận gộp là tỷ lệ phần trăm doanh thu trừ đi chi phí của bạn đối với hàng hóa đã bán . Tính toán bằng cách chia bất kỳ khoản tiền còn lại nào từ việc bán hàng thành lợi nhuận bạn đang kiếm được, điều này đưa ra đánh giá chính xác về mức độ hiệu quả của hoạt động kinh doanh này.
• Biên lợi nhuận hoạt động (Operating Profit Margin):là thông số đo lường mức lợi nhuận mà một công ty kiếm được từ một đồng doanh thu, sau khi đã trả các chi phí sản xuất biến đổi như tiền lương, nguyên liệu và trước khi trả lãi và thuế. Biên lợi nhuận hoạt động được tính bằng cách chia lợi nhuận hoạt động của một công ty với doanh thu thuần. 
• Tỷ suất lợi nhuận ròng ( Net Profit Margin ): Tỷ lệ phần trăm doanh thu trừ đi tất cả các chi phí từ việc bán hàng để xác định xem một công ty có đủ tiền còn lại sau khi mọi thứ khác được xử lý hay không. Tỷ suất lợi nhuận ròng được tính bằng cách chia tỷ suất lợi nhuận ròng trên mỗi đơn vị/lần bán cho số lượng bạn đã bán trong khoảng thời gian được đề cập đó–con số này càng cao thì càng tốt.
• Tăng trưởng doanh thu ( Revenue Growth ): Tốc độ tăng trưởng doanh thu là sự khác biệt giữa doanh thu hiện tại và năm ngoái của công ty, chia cho số tiền kiếm được nhiều hơn trong giai đoạn đó. Con số này có thể được sử dụng để xác định xem hoạt động kinh doanh có tiến triển hay không bởi vì nó sẽ cho bạn biết mức tăng phần trăm sẽ diễn ra mà không có bất kỳ thay đổi nào khác xảy ra xung quanh chúng.
• Mức độ tập trung doanh thu ( Revenue Concentration ): Việc đánh giá khách hàng nào tạo ra nhiều doanh thu nhất. Chúng được tính bằng cách chia tổng thu nhập hàng năm của bạn cho một khách hàng.
• Doanh thu trên mỗi nhân viên ( Revenue Per Employee ): Số lượng nhân viên và năng suất của họ là chìa khóa thành công của công ty. Nó được tính bằng cách chia doanh thu cho số lượng nhân viên. Thu nhập trên mỗi nhân viên đo lường số tiền có thể được tạo ra cho mỗi công nhân trong lực lượng lao động của bạn, với con số cao hơn có nghĩa là các công ty hoạt động hiệu quả hơn.

>>> Xem thêm: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là ảnh chụp nhanh về công ty của bạn tại bất kỳ thời điểm nào. Nó phản ánh tất cả tài sản, nợ phải trả và vốn cổ phần của bạn. Bảng cân đối kế toán được gọi như vậy vì nó luôn phải cân đối. Nghĩa là, tất cả tài sản phải bằng với tài sản nợ cộng vốn chủ sở hữu.

• Tài sản là huyết mạch của bất kỳ doanh nghiệp nào. Tài sản đã được phân loại thành ba nhóm chính: thanh khoản, đòn bẩy và các chỉ số hiệu quả để xác định mức độ hiệu quả mà công ty của bạn tạo ra doanh thu.

• Tỷ lệ thanh khoản ( Liquidity ratio ) đo lường số tiền bạn có thể trả trong các khoản nợ ngắn hạn. Chúng đo lường khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ và biên độ an toàn của công ty thông qua việc tính toán các số liệu bao gồm Tỉ lệ thanh toán ngắn hạn ( Current ratio ), Tỉ lệ thanh toán nhanh  ( Quick ratio ) và Tỉ lệ dòng tiền từ hoạt động kinh doanh ( Operating cash flow ratio ).
• Tỷ lệ đòn bẩy ( Leverage ratios ) là một cách để đo lường lượng vốn đi vào doanh nghiệp của bạn dưới hình thức nợ. Các chỉ số này thường được sử dụng với mục đích đánh giá năng lực thực hiện nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp bằng cách xem xét các yếu tố như số vốn vay, vốn chủ sở hữu, EBIT,… Có nghĩa là nếu chỉ số leverage ratio cao, doanh nghiệp đang dựa dẫm quá nhiều vào các nguồn vốn vay bên ngoài và có khả năng không trả được nợ. Ngược lại, khi chỉ số leverage ratio thấp, điều đó có nghĩa là doanh nghiệp đang hoạt động kinh doanh chủ yếu bằng dòng tiền mà nó tự tạo ra.
• Tỷ lệ hiệu quả ( Efficiency Ratios ) đo lường tỷ lệ hiệu quả của công ty và bạn có thể xác định khả năng quản lý nợ và sử dụng tài sản để tạo thu nhập. Điều này sẽ giúp đánh giá vòng quay hàng tồn kho, số ngày phải thu, vòng quay tài sản ròng và vòng quay tổng tài sản.

>>> Xem thêm: Bảng cân đối kế toán trong doanh nghiệp

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một báo cáo quan trọng trong tài chính của bất kỳ công ty nào. Nó cung cấp thông tin về tính thanh khoản, khả năng thanh toán và dòng tiền trong tương lai có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như thanh toán hóa đơn hoặc đầu tư vào các dự án chưa ra đời.

• Vòng quay hàng tồn kho ( Inventory turnover )  thể hiện số lần hàng tồn kho được bán hoặc thay thế trong một khoảng thời gian nhất định.Trong kế toán doanh nghiệp, vòng quay tồn kho trong 1 kỳ thường được tính theo năm, tuy nhiên đối với nhà quản lý thì bạn cũng có thể thực hiện việc này hàng quý hay hàng tháng.Dựa vào hệ số vòng quay của hàng tồn kho, bạn có thể biết được khoảng thời gian trung bình để bán hết hàng tồn kho từ đó bạn sẽ có kế hoạch nhập hàng với số lượng và khoảng thời gian phù hợp.
• Số ngày phải thu tài khoản ( Account Receivable Days ) cho thấy doanh nghiệp đã sử dụng tài sản của mình hiệu quả như thế nào. Tính toán bằng cách chia giá trị ròng bán tín dụng của bạn (chênh lệch giữa thu và chi) cho các khoản phải thu trung bình.
• Vòng quay tổng tài sản ( Total Asset Turnover ) cho thấy khả năng doanh nghiệp tạo ra doanh thu từ tài sản. Nó được tính bằng cách chia doanh thu thuần của bạn cho tổng giá trị tài sản trung bình của công ty.
• Vòng quay tài sản ròng ( Net Asset Turnover ) – Giá trị doanh thu của doanh nghiệp bạn so với giá trị của tài sản. Nó được tính bằng cách chia doanh thu của bạn cho tổng tài sản trung bình.

Các báo cáo tài chính nói lên những câu chuyện khác nhau nhưng có quan hệ mật thiết về tình hình tài chính của doanh nghiệp

>>> Xem thêm: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Các chỉ số tài chính quan trọng

Bạn có thể tiết kiệm cho mình rất nhiều thời gian bằng cách chỉ xem xét các tỷ lệ tài chính quan trọng nhất.

• Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu – Được tính bằng cách chia tổng nợ phải trả cho vốn chủ sở hữu của cổ đông.
• Tỷ lệ hiện tại – Được tính bằng cách chia tài sản hiện có cho nợ ngắn hạn.
• Hệ số thanh toán nhanh – Được tính bằng cách chia tài sản ngắn hạn trừ hàng tồn kho cho nợ ngắn hạn.
• Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu – Được tính bằng cách chia thu nhập ròng cho vốn chủ sở hữu của cổ đông.Trong hầu hết các trường hợp, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu là tỷ lệ quan trọng nhất, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Hầu hết thành công trong kinh doanh được đo lường bằng giá trị mà công ty cung cấp cho cổ đông và chủ sở hữu, nhưng các nhà quản lý nên biết và hiểu rõ ràng về các thước đo lợi nhuận khả thi khác.
• Tỷ suất lợi nhuận ròng – Được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng cho doanh thu thuần.

Tuy nhiên, con số quan trọng nhưng không nói lên toàn bộ câu chuyện. Một số tài sản có giá trị nhất của công ty không thể được chỉ định một số, chẳng hạn như:

• Thương hiệu: Thương hiệu của công ty là một trong những tài sản quý giá nhất của công ty, nhưng nó không được báo cáo trên bảng cân đối kế toán. Giá trị thương hiệu thường dựa trên ước tính và thay đổi đáng kể qua từng năm. Trừ khi thương hiệu của bạn được bán cho công ty mẹ, rất khó để tính toán giá trị của nó.
• Truyền miệng: Giới thiệu và đề xuất có giá trị cao vì 90% người tiêu dùng có khả năng tin tưởng đề xuất của công ty của một người, ngay cả khi đó là từ một người lạ. Tương tự như thương hiệu, có thể ước tính giá trị của truyền miệng nhưng không thể báo cáo trên báo cáo tài chính. Điều này là do rất khó để gán lợi tức đầu tư (ROI) cho các chiến dịch truyền miệng.

Các nhà quản lý không nên nản lòng vì điều này. Mặc dù những tài sản này khó báo cáo và theo dõi trên báo cáo tài chính nhưng chúng vẫn có giá trị và là nhân tố chính dẫn đến thành công của công ty bạn.

Các bước thực hiện Phân tích tài chính công ty

Một công ty phải đánh giá tài chính của mình và so sánh chúng với các giai đoạn trước đó hoặc các đối thủ cạnh tranh khác để xem họ đang hoạt động như thế nào. Các bước sau đây là những bước cơ bản để bạn bắt đầu thực hiện Phân tích tài chính công ty.

Bước 1: Thu thập báo cáo tài chính của công ty từ 3 đến 5 năm gần nhất, bao gồm:

• Bảng cân đối
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• báo cáo kết quả kinh doanh
• Báo cáo vốn cổ đông

Bước 2: Phân tích các báo cáo tài chính này và rà soát chúng để tìm kiếm các biến động lớn trong các mục cụ thể từ năm này sang năm khác.

Bước 3: Xem xét các thuyết minh của báo cáo tài chính có thể có thông tin quan trọng trong phân tích của bạn về doanh nghiệp.

Bước 4: Phân tích Bảng cân đối kế toán để xem liệu có những thay đổi đáng kể về tài sản, nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu của công ty hay không.

Bước 5: Kiểm tra Báo cáo kết quả kinh doanh để xác định xu hướng theo thời gian.

Bước 6: Đánh giá Báo cáo vốn cổ đông của doanh nghiệp.

Bước 7: Phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của công ty.

Bước 8: Tính các tỷ số tài chính.

Bước 9: Thu thập dữ liệu về đối thủ chính của công ty.

Bước 10: Xem xét dữ liệu thị trường về giá cổ phiếu của doanh nghiệp và Tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E).

Bước 11: Xem lại việc chi trả cổ tức. Tỷ lệ chi trả cổ tức đo lường tỷ lệ phần trăm thu nhập ròng của công ty được chia cho các cổ đông dưới dạng cổ tức.

Bước 12: Đánh giá tất cả dữ liệu bạn đã tạo.

>>> Xem thêm: Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp

Trên đây TACA đã trình bày những điều quan trọng nhất về phân tích tài chính doanh nghiệp mà mọi nhà quản lý cần lưu tâm để đưa ra các quyết định tài chính hiệu quả qua cách phân tích báo cáo tài chính và các bước triển khai phân tích. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho bạn!

Trên thực tế cho thấy, phân tích tài chính là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi sự tư vấn tài chính của chuyên gia. Nếu bạn cần trợ giúp cho quá trình phân tích của doanh nghiệp được tối ưu, nhanh chóng thì hãy để đội ngũ chuyên gia TACA hơn 20 năm kinh nghiệm quản lý tài chính, am hiểu môi trường kinh doanh trong & ngoài nước giúp bạn qua giải pháp Dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp.

Dịch vụ Tư vấn tài chính doanh nghiệp

Nếu bạn muốn trao đổi với chúng tôi về các yêu cầu tư vấn tài chính doanh nghiệp, vui lòng liên hệ với TACA theo Hotline CSKH: 0982 518 586 hoặc đăng kí tư vấn TẠI ĐÂY

Taca Business Consulting,

Trụ sở chính: Tầng 2 toà A Chelsea Residences, số 48 Trần Kim Xuyến, Q. Cầu Giấy, TP. Hà Nội